Europejski kodeks walki z rakiem - Które zawody wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka i jakie rodzaje nowotworów najczęściej występują?

Wykazano, że szereg zawodów oraz szereg konkretnych substancji chemicznych występujących w miejscach pracy powoduje wzrost ryzyka zachorowania na określone rodzaje nowotworów. Poniżej opisano niektóre spośród najistotniejszych substancji rakotwórczych występujących w miejscach pracy:

W tabeli 1 przedstawiono zawody, w odniesieniu do których potwierdzono zwiększone ryzyko zachorowania na raka. W przypadku niektórych wymienionych poniżej zawodów znane są konkretne rakotwórcze substancje chemiczne, natomiast w przypadku innych nie zidentyfikowano jednoznacznie konkretnych substancji.

Tabela 1: Zawody, których wykonywanie zwiększa ryzyko zachorowania na raka

Zawód lub branża	Umiejscowienie guza (lub rodzaje raka), o ile zgromadzono wystarczające dowody potwierdzające rakotwórczość u ludzi
Produkcja aluminium	Płuca, pęcherz moczowy
Produkcja auraminy	Pęcherz moczowy
Gazyfikacja węgla	Płuca
Destylacja smoły węglowej	Skóra
Produkcja koksu	Płuca
Wydobycie hematytu (pod ziemią)	Płuca
Odlewnictwo żelaza i stali	Płuca
Produkcja alkoholu izopropylowego	Jama nosowa i zatoki przynosowe
Produkcja fuksyny	Pęcherz moczowy
Malowanie	Płuca, międzybłoniak, pęcherz moczowy
Produkcja gumy	Białaczka, chłoniaki, płuca, żołądek i pęcherz moczowy

Źródło: za Cogliano V. J., Baan R., Straif K. i in. (2011). Preventable exposures associated with human cancers. J Natl Cancer Inst, 103:1827–1829, za zgodą Oxford University Press.

Czynniki narażenia w miejscach pracy mają zazwyczaj złożony charakter i mogą obejmować narażenie związane z oddziaływaniem samych substancji chemicznych, ich mieszanin, lub narażenie związane z oddziaływaniem substancji chemicznych w połączeniu z innymi czynnikami narażenia występującymi w miejscu pracy lub w połączeniu z oddziaływaniem innych substancji rakotwórczych, takich jak palenie tytoniu lub alkohol. Zatem wielu pracowników może być potencjalnie narażonych na oddziaływanie szeregu substancji, które mogą zwiększać ryzyko różnego umiejscowienia nowotworu w organizmie. Substancje rakotwórcze występujące w miejscu pracy najczęściej zwiększają ryzyko zachorowania na raka płuc, a niekiedy również na międzybłoniaka (raka komórek mezotelialnych, tworzących opłucną, otrzewną oraz osierdzie) oraz na raka skóry, pęcherza moczowego i przełyku (rys. 2).

Rysunek 2: Główne obszary umiejscowienia nowotworów wywoływanych oddziaływaniem substancji chemicznych w miejscu pracy.

Pracownicy pracujący na zewnątrz, w tym pracownicy budowlani i pracownicy rolni, ratownicy lub ogrodnicy mogą być bardziej narażeni na poparzenia skóry spowodowane promieniowaniem ultrafioletowym. Inne czynniki narażenia występujące w miejscu pracy obejmują narażenie na oddziaływanie wtórnego dymu tytoniowego i radonu.