Z reguły tak, ponieważ substancje rakotwórcze w miejscu pracy stanowią zagrożenia, których można uniknąć, w związku z tym najskuteczniejsze działania prewencyjne polegają na unikaniu stosowania takich substancji w miejscu pracy lub ich wytwarzania w miejscu pracy, na przykład dzięki korzystaniu z technologii lub substancji alternatywnych. Ten rodzaj interwencji często wymaga przeprowadzenia kontroli regulacyjnej przez właściwe organy. Obecnie we wszystkich państwach Unii Europejskiej funkcjonują przepisy dotyczące substancji stwarzających zagrożenie, na mocy których na pracowników i pracodawców nałożono określone zobowiązania – np. pracownik jest zobowiązany do przestrzegania zasad bezpieczeństwa obowiązujących w danym miejscu pracy. W rezultacie w miejscach pracy ograniczono stopień narażenia na oddziaływanie wielu substancji rakotwórczych.

Dlaczego zatem odpowiedź na to pytanie brzmi „z reguły tak”?

Przepisy same w sobie nie zapewniają ochrony przed ryzykiem zachorowania na raka; ważne jest faktyczne stosowanie odpowiednich środków ochronnych, a pracownicy muszą przestrzegać instrukcji w zakresie BHP. Dlatego ważny jest stały nadzór nad przestrzeganiem wytycznych w zakresie ochrony. Monitorowanie sytuacji w miejscu pracy zapewnia możliwość obniżenia do minimum poziomu narażenia na oddziaływanie substancji rakotwórczych na skutek ich wdychania, wchłaniania przez skórę lub spożycia. Najważniejsze działania (zob. rys. 3), jakie specjalista ds. BHP może podjąć w tym zakresie, obejmują:

• kontrola procesów, w których substancje są wykorzystywane lub wytwarzane;
• zapewnienie przestrzegania procedur bezpieczeństwa pracy;
• pomiar stężenia substancji w powietrzu;
• zapewnienie odpowiednich środków ochrony indywidualnej (np. rękawic, gogli, odzieży ochronnej) oraz ich właściwego wykorzystania i dobrego stanu;
• zapewnienie odpowiedniego poziomu higieny osobistej;
• w stosownych przypadkach pomiary narażenia pracowników na oddziaływanie substancji chemicznych (biomonitoring) oraz inicjowanie i przeprowadzanie odpowiednich procedur rejestracji, zgłaszania i przeglądu.

Rysunek 3: Tradycyjna hierarchia praktyk w zakresie kontroli poziomów narażenia.

Źródło: zaczerpnięto za zgodą Krajowego Instytutu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy / Centrów Kontroli i Profilaktyki Chorób z opracowania „Control Banding Safety and Health” zamieszczonego na stronie internetowej www.cdc.gov/niosh/topics/ctrlbanding/default.html