Van een aantal beroepen en specifieke, op werkplekken aangetroffen chemische stoffen is aangetoond dat ze het risico op bepaalde soorten kanker vergroten. Enkele van de voornaamste kankerverwekkende stoffen op het werk worden hieronder beschreven:
- aromatische amines
- asbest
- chroom(VI)verbindingen
- uitlaatgassen van dieselmotoren
- minerale oliën, onbehandeld of licht behandeld
- polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's)
- silicastof.
Tabel 1 vermeldt de beroepen waarin meer kankergevallen zijn vastgesteld. Bij sommige van deze beroepen zijn de specifieke chemische stoffen bekend die kanker veroorzaken, terwijl deze bij andere beroepen niet duidelijk zijn vastgesteld.
Tabel 1: kankerverwekkende beroepen
Beroep of sector | Plaats van (of soort) tumor waarvoor voldoende bewijs van carcinogeniteit bij de mens beschikbaar is |
---|---|
Productie van aluminium |
Long, urineblaas |
Productie van auramine |
Urineblaas |
Kolenvergassing |
Long |
Koolteerdestillatie |
Huid |
Productie van cokes |
Long |
Hematietontginning (ondergronds) |
Long |
Gieten van ijzer en staal |
Long |
Productie van isopropylalcohol |
Neusholte en neusbijholten |
Productie van magenta |
Urineblaas |
Schilderen |
Long, mesotheliomen, urineblaas |
Productie van rubber |
Leukemie, lymfomen, long, maag, urineblaas |
Bron: overgenomen uit Cogliano VJ, Baan R, Straif K et al. Preventable exposures associated with human cancers. J Natl Cancer Inst, 103:1827-1829, met toestemming van Oxford University Press.
Op werkplekken is de blootstelling doorgaans complex, met blootstelling aan chemische stoffen op zich, aan mengsels of in combinatie met andere werkgerelateerde blootstelling of andere kankerverwekkende stoffen zoals roken of alcoholgebruik. Bijgevolg kunnen veel werknemers aan diverse stoffen worden blootgesteld en kunnen deze resulteren in tumoren op verschillende plaatsen. Kankerverwekkende stoffen op het werk veroorzaken vooral longkanker en vaak ook mesotheliomen (kanker van de cellen van het mesothelium, het beschermende vlies dat de borst, de buik en de ruimte rond het hart bedekt) en huidkanker, urineblaaskanker en slokdarmkanker (figuur 2).
Figuur 2: locaties van soorten kanker in verband met chemische stoffen op het werk.
Bron: © iStockphoto.com.
Buitenwerkers, onder wie bouwvakkers en werknemers in de landbouw, bad- en strandmeesters of tuiniers, kunnen een verhoogd risico lopen op huidbeschadiging door uv-stralen. Andere werkgerelateerde blootstelling houdt onder andere verband met secundaire tabaksrook en radon.