Pojęcie „pełnoziarnisty” oznacza ziarna zboża, które nie zostały pozbawione zewnętrznych warstw, lub że produkt zbożowy został wytworzony z takich ziaren. Wiele zbóż (do zbóż zalicza się pszenicę, ryż, jęczmień, owies i powiązane produkty spożywcze) często spożywa się po ich oczyszczeniu w procesie przetwarzania, który ma na celu pozbawienie ziaren ich zewnętrznych warstw. Przetworzenie zbóż zmienia ich właściwości, między innymi ich fakturę i smak, przy czym w ostatnim stuleciu oczyszczanie ziaren z łusek stało się powszechną praktyką – w ten właśnie sposób wytwarza się białą mąkę, biały chleb, biały ryż itp. Oczyszczanie ziaren prowadzi również do usunięcia wartościowych elementów – niektórych składników odżywczych, a w szczególności błonnika. Oznacza to, że oczyszczone produkty bogate w skrobię są zazwyczaj bardziej kaloryczne (na jednostkę masy), łatwiej jest je spożyć w krótkim czasie lub zjeść zbyt dużą ich ilość oraz mogą doprowadzić do zbyt gwałtownego wzrostu stężenia cukru we krwi, nie dostarczając jednocześnie równie dużej ilości wartościowych składników odżywczych.

Błonnik to szerokie pojęcie oznaczające te części roślinnych produktów spożywczych, które nie ulegają całkowitemu strawieniu w jelicie cienkim i przedostaje się do jelita grubego, gdzie są poddawane procesowi fermentacji wywołanemu przez bakterie żyjące w jelicie grubym. Wspomniany proces fermentacji przyczynia się do powstania wartościowych składników odżywczych i innych produktów, które zapewniają prawidłową pracę jelit. Produkty pełnoziarniste (a także rośliny strączkowe, warzywa i owoce) stanowią bogate źródło błonnika. Rośliny strączkowe obejmują produkty takie jak groszek, fasola, ciecierzyca i soczewica i mogą być stosowane jako składniki wielu rodzaju potraw.