Promieniowanie to energia w formie fal lub cząstek. Istnieją dwa główne rodzaje promieniowania: promieniowanie jonizujące i promieniowanie niejonizujące. Promieniowanie, którego natężenie jest dostatecznie duże, aby zniszczyć wiązania chemiczne i doprowadzić do powstania jonów, określa się jako „promieniowanie jonizujące”. Ponieważ promieniowanie uszkadza DNA komórek, może doprowadzić do mutacji, które – jeżeli przeniosą się na kolejne pokolenia komórek – mogą w ostatecznym rozrachunku wywołać raka lub w inny sposób niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia. Promieniowanie jonizujące może mieć postać cząstek, np. cząstek alfa lub neutronów, lub promieni, np. promieni gamma lub promieni rentgenowskich.
Wszyscy ludzie są narażeni na różne natężenia promieniowania jonizującego pochodzącego z szeregu źródeł, zarówno naturalnych (promieniowanie kosmiczne lub ziemskie), jak i wynikających z działalności człowieka (np. promieniowanie wykorzystywane w medycynie, energia jądrowa, opady promieniotwórcze powstałe w rezultacie testów broni jądrowej przeprowadzonych wiele lat temu). Promieniowanie jonizujące jest wykorzystywane w diagnostyce i leczeniu chorób. Indywidualny poziom narażenia danej osoby na promieniowanie jonizujące zależy od różnych aspektów związanych z prowadzonym stylem życia, np. od miejsca zamieszkania, tego, czy dana osoba była poddawana radioterapii, oraz tego, czy zawód wykonywany przez daną osobę wiąże się z narażeniem na promieniowanie; typowe scenariusze narażenia na promieniowanie zostały opisane poniżej.
Promieniowanie optyczne obejmuje światło, promieniowanie podczerwone i promieniowanie ultrafioletowe (UV). Promieniowanie UV może uszkodzić żywe komórki i wywołać raka skóry.
Energia promieniowania niejonizującego jest zbyt mała, by uszkodzić DNA w takim samym stopniu, jak ma to miejsce w przypadku promieniowania jonizującego, ale takie promieniowanie przenosi energię do tkanek lub materiałów, np. w wyniku ich ogrzewania. W taki właśnie sposób działają kuchenki mikrofalowe. Promieniowanie niejonizujące obejmuje pola elektryczne i magnetyczne, na przykład mikrofale i fale radiowe, a także pola o niskiej częstotliwości generowane przez urządzenia elektryczne i linie energetyczne.
Rysunek 1: Widmo elektromagnetyczne.
Źródło: zaczerpnięto z opracowania Komisji Europejskiej, Dyrekcja Generalna ds. Badań Naukowych, Wspólnoty Europejskie (2005). Health and Electromagnetic Fields: EU-funded research into the impact of electromagnetic fields and mobile telephones on health. © Wspólnoty Europejskie, 2005.