Prawidłowa masa ciała to taka masa ciała, która zmniejsza ryzyko zachorowania na szereg schorzeń wywoływanych nadmiarem tkanki tłuszczowej – dotyczy to w szczególności niektórych nowotworów, ale także m.in. chorób serca i cukrzycy. Posiadanie zbyt małej lub zbyt dużej ilości tkanki tłuszczowej może być niekorzystne dla zdrowia, dlatego należy dążyć do utrzymania masy ciała w optymalnym przedziale. Trudno jest określić „idealną” masę ciała dla danej osoby, ponieważ wymagałoby to zmierzenia posiadanej przez nią ilości tkanki beztłuszczowej (głównie mięśni), co można zrobić wyłącznie w warunkach laboratoryjnych. Dlatego też eksperci opracowali wskaźnik zapewniający większą elastyczność w tym zakresie. Ponieważ ludzie stają się ciężsi w miarę gromadzenia się tkanki tłuszczowej, zważenie danej osoby pozwala uzyskać ogólne informacje na temat ilości posiadanej przez nią tkanki tłuszczowej. Z uwagi na fakt, że osoby wyższe są zazwyczaj cięższe nawet wówczas, gdy nie posiadają nadmiaru tkanki tłuszczowej, należało dostosować wagę danej osoby do jej wzrostu (wyjaśnienie dla osób o umyśle ścisłym: wskaźnik oblicza się poprzez podzielenie wagi w kilogramach przez wysokość w metrach do kwadratu – w rezultacie otrzymujemy wskaźnik masy ciała lub BMI mierzony w kg/m2). Jeżeli waga danej osoby jest odpowiednia dla jej wzrostu, można uznać, że posiada ona prawidłową masę ciała, chyba że jest szczególnie wysoka lub niska lub szczególnie silnie umięśniona. Na poniższym wykresie (rysunek 1) przedstawiono informacje na temat prawidłowej masy ciała osób o określonym wzroście i wadze.
Rysunek 1: Kalkulator wskaźnika masy ciała (BMI)
Źródło: zaczerpnięto z opracowania Światowego Funduszu Badań nad Rakiem / Amerykańskiego Instytutu Badań nad Rakiem (2007 r.). Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: A Global Perspective. Washington, DC: American Institute for Cancer Research.
Wartość wskaźnika BMI dla osób dorosłych to 18,5–25 kg/m2. Zalecana górna wartość wskaźnika BMI dla osób należących do południowoazjatyckiej grupy etnicznej wynosi tylko 23 kg/m2 z uwagi na fakt, że tkanka tłuszczowa odkłada się w inny sposób wśród przedstawicieli różnych grup etnicznych. W niektórych określonych przypadkach BMI może nie być bardzo dokładnym wskaźnikiem do zmierzenia ogólnej ilości tkanki tłuszczowej, w szczególności u osób o znacznej masie mięśniowej, takich jak sportowcy, lub u osób o mniejszej niż przeciętna masie mięśniowej, takich jak osoby starsze.
Pomiar obwodu w pasie to inna przydatna metoda pozwalająca ustalić, czy dana osoba jest narażona na podwyższone ryzyko zachorowania na schorzenia wywoływane nadmiarem tkanki tłuszczowej. Obwód w pasie większy niż 102 cm w przypadku mężczyzn lub 88 cm w przypadku kobiet oznacza wysokie ryzyko, obwód w pasie mniejszy niż 94 cm w przypadku mężczyzn lub 80 cm w przypadku kobiet oznacza niskie ryzyko, a obwód w pasie mieszczący się w granicach wyznaczonych przez te dwie wartości oznacza średnie ryzyko.
Jeżeli chodzi o profilaktykę nowotworów, z uwagi na fakt, że ryzyko zachorowania na raka wzrasta wraz ze zwiększaniem się ilości tkanki tłuszczowej, zaleca się dążyć do osiągnięcia możliwie najniższej wartości BMI (lub obwodu w pasie) mieszącej się w przedziale oznaczającym prawidłową masę ciała. Wartość ta będzie oczywiście różna dla różnych osób, w zależności od ich budowy – z tego względu osoba o drobnej budowie może dążyć do osiągnięcia dolnych wartości tego przedziału, a bardziej krępa (przysadzista) osoba może dążyć do osiągnięcia pośrednich lub górnych wartości tego przedziału.